Oppgåve 2: Plagiat i skulen

Eg har ikkje så mykje erfaring med plagiat i skulen sidan eg ikkje har jobba noko enda, men eg forstår at det kan vere ein lett veg å gå for enkelte elevar, sidan det er så lett å kopiere informasjon frå nettet. Viss dei ikkje har blitt gjort bevisst på kva som konkret blir forventa av teksten deira, er det kanskje lett å tru at det er bra nok å berre klippe og lime frå tekstar dei har funne frå nettet. Dei forstår kanskje ikkje at det blir store forskjellen om dei skriv same innhaldet med eigne ord. Det går jo mykje raskare å berre klippe og lime!

Viss elevane skal skrive ein akademisk tekst er det jo greit å bruke tekstar på nettet, viss dei passar på å henvise til kjeldene der dei brukar sitat osv., for det kan jo vere veldig mykje informasjon av god kvalitet på nettet. Ein kan jo også føreslå biblioteket, som kan vere ein relevant stad å hente informasjon. Men det er viktig at læraren opplyser om åndverklova, og at det er ei alvorlig sak å plagiere andre sine tekstar. (Lovdata) Problemet er også at mange kanskje gløymer å oversette frå bokmål til nynorsk, rettskrivinga og grammatikken kan bli så som så, og det blir gjerne ein lite heilskapleg tekst viss ein klipper og limer frå ulike nettsider. Slik kan teksten bli veldig rotete, og elevane lærer gjerne ikkje så mykje, bortsett frå å søke etter relevant informasjon. Så dette kan nok vere eit reelt problem i skulen.

Derfor er det viktig at læraren gjer elevane bevisst på kva som blir forventa av teksten deira, og kva som er viktig å fokusere på. F.eks. viss elevane skal skrive ein akademisk tekst, kan dei godt bruke kjelder frå nettet. Men ein må bevisstgjere elevane på at dei må vurdere nettsidene kritisk, sidan ikkje alle sider er like truverdige. Elevane må også ha henvisningar i teksten der dei har brukt sitat osv. I tillegg er det viktig å fokusere på at dei skal skrive teksten sjølv, ikkje berre klippe og lime. Poenget er gjerne ikkje at dei skal ha med mest mogeleg informasjon, men at dei skal lære korleis ein byggjer opp ein god tekst. Då er det også viktig å ha fokus på korleis ein lagar gode setningar, val av ord, avsnitt, innleiing, hoveddel og konkusjon, som bl.a. Aaberge nemner i sitt svar på Jon sitt innlegg. (Infodesign) Viss elevane derimot skal skrive ein skjønnlitterær tekst, kan ein kanskje fokusere på at det går an å få inspirasjon frå andre tekstar, både i bøker og på nettet, men at ein i desse tekstane skal bruke meir av eigen fantasi. Det er altså viktig å gjere elevane bevisst på kva som blir forventa ved dei ulike sjangerane.

Det er nok ei utfordring for mange lærarar å vite kva dei skal gjere med plagiat i skulen. Nokre synest kanskje plagiatkontroll er enkelt og effektivt for å motverke denne typen "fusk", slik Leif poengterar i sitt svar på innlegget til Jon. (Infodesign) Men lærer elevane noko av det? Dei får då kanskje følelsen av at læraren ikkje stolar på dei, og det er vel ikkje så positivt for sjølvfølelsen deira heller? Då vil eg tru det kanskje er betre å som sagt fokusere på korleis ein skriv gode tekstar, og heller veilede dei som er på ville vegar. Men derimot, viss det er snakk om målretta fusking, er det sjølvsagt ei anna sak. Då kan plagiakontrollar kanskje vere eit godt hjelpemiddel for å avsløre og slå ned på dette.

Kjelder:

- Lovdata: http://www.lovdata.no/all/nl-19610512-002.html
- Infodesign: http://infodesign.no/2007/03/legitimerer-teknisk-plagiatkontroll-en.htm?